Jac las: Hitlers vrede-Philip Kerr*****

Philip Kerr – Hitlers vrede

‘Professor Mayer, ik geloof niet dat ome Jozef je erg graag mag.’

Third boxcar, midnight train
Destination: Bangor, Maine

Waarom kom ik die stad toch regelmatig tegen in de boeken die ik lees. Nu ook weer. Overigens niet zo verwonderlijk want Kerr zet een groot offensief in om de lezer te verblijden met namen. Van mensen, schepen, geografische aanduidingen, karakters en gebeurtenissen, noem maar op. Het past wel perfect in deze grandioze thriller, waarin de auteur etaleert waarom het verschrikkelijk jammer is dat hij te vroeg is heengegaan.

Laten we meteen maar met de conclusie beginnen. Dit boek bevestigt wat de regelmatige lezer al lang weet: Kerr behoort tot het selecte groepje topauteurs die werkelijk een verhaal kunnen vertellen, een thriller kunnen schrijven waarin feiten en fictie op een onnavolgbare manier met elkaar verstrengeld worden.

Professor Mayer, 35, met Duitse roots en hoofddocent in Princeton heeft filosofie gestudeerd, dit tot grote teleurstelling van zijn vader, die geneigd is te denken ‘dat alle filosofen krankzinnige Duitse syfilislijders zijn die denken dat God dood is.’

Willard Mayer wordt door president Roosevelt ontboden en gevraagd een onderzoek te doen naar de massamoord bij Karyn in Oost Polen. Vier- tot vijfduizend Poolse officieren zijn daar vermoord in de periode april – mei 1940, in opdracht van Jozef Stalin. Alleen wisten de Amerikanen dat toen nog niet. De Duitsers waren daar al wel van op de hoogte. Mayer werkt voor het Central Office of Information in Washington als analist Duitse Inlichtingen vanwege zijn grondige kennis van de Duitse taal.

Dat is ook de reden dat hij door FDR wordt gevraagd om later in het jaar als vertaler te fungeren bij de besprekingen in Teheran. De conferentie van Teheran was een bijeenkomst tussen Jozef Stalin, Franklin Roosevelt en Winston Churchill die werd gehouden in de Sovjetambassade in Teheran, de hoofdstad van Iran, van 28 november tot 1 december 1943. Het was de eerste oorlogsconferentie waarbij Stalin aanwezig was. Belangrijkste punt van bespreking was de noodzaak een tweede front te openen in West-Europa. Kerr laat zijn hoofdrolspelers echter hun rol spelen in een groots drama, waarin feiten, Wahrheit und Dichtung, op een formidabele manier door elkander gehusseld worden. Vermengd met de bittere, cynische humor die je bij Kerr om de oren vliegt: Hitler werd een Tweede Klasse IJzeren Kruis opgespeld; “de meeste eersteklas medailles werden toegekend aan mannen op begraafplaatsen.” De buikdanseres Taheya Carioca is zelfs nog zingend op YouTube te bewonderen, weliswaar niet erg stemvast, maar ik heb begrepen dat dit in dit vak geen minpunten oplevert.

Kerr heeft zich uitmuntend gedocumenteerd. Vele feiten, weetjes en beweringen zijn waar mogelijk nagetrokken. Het barst van de details en ook, niet zo verrassend, van bepaalde filosofische getinte stukjes tekst. Achterin in het boek geeft de auteur in een appendix nog wat passages weer van Willard Mayer en tevens wat obscure gebeurtenissen uit het boek die werkelijk gebeurd zijn. Toch ben ik er niet achter gekomen of Hitler op zondagen onder het diner zijn tafelgasten vermoeide met ellenlange redeneringen, dat is best mogelijk, immers de soep werd regelmatig koud, maar of hij toen de stelling poneerde “dat een vrede nooit langer dan vijfentwintig jaren mag duren – volkeren hebben bij tijd en wijle een aderlating nodig om te regenereren – “ is mij onbekend.

Is dit werk het magnum opus van Philip Kerr? Zeker, het werk van Kerr, de veertien thrillers met Bernie Gunther, behoren tot de top van het genre, trillers die zich afspelen voor, tijdens en na W.O. II. Sinds eind jaren tachtig verschijnen er met zekere onregelmatige regelmaat de thrillers met in de hoofdrol Bernie Gunther. Maar deze stand alone uit 2005 springt eruit. Het is zeker smullen voor lezers met wat meer achtergrondkennis over WO II, want Kerr (1956-2018) heeft een fantastisch soort geschiedvervalsing gefabriceerd.

De vertaling van Jan Pott is uitstekend te noemen.

Vijf sterren.

Jac Claasen.

Voor de echte fans verwijs ik naar de volgende site.https://berniegunther.com/

*Vinden jullie het leuk ons op Facebook te volgen?

Like dan onze pagina Samenlezenisleuker en word om mee te kletsen over boeken lid van onze echte gezellige boekengroep! En dat kan hier: Samenlezenisleuker 📚🥂

Jac las: Metropolis – Philip Kerr ****1/2

In  1992 kocht ik bij de V&D in Tilburg voor 32,90 gulden  ( € 14,75. Hoezo zijn boeken duur in 2019? ) een boek van een zekere Philip Kerr. De thriller verscheen in de ‘Meulenhoff-M  THRILLER’ reeks en droeg als titel Een Berlijnse kwestie. Een privé detective, Bernie Gunther genaamd, is in 1936 in Berlijn, waar de Olympische Spelen gehouden worden, op zoek naar een moordenaar en komt daarbij in contact met Hermann Göring, nummer twee van de NDSAP, de partij van de bruine straatvechters die in 1933 aan de macht gekomen was.

Een intrigerende setting. Over de nazi’s en de WO II worden toch alleen bibliotheken vol met  zware geschiedkundige en historisch verantwoorde boekwerken, getuigenissen en romans gepubliceerd die verslag doen van dit immens zwarte tijdperk? Maar toch geen thrillers? Maar ja, Rinus Ferdinandusse, toentertijd zo’n beetje de godfather op dit gebied, zei nog wel in Vrij Nederland ‘Een opmerkelijk talent en een aanwinst voor het genre.’ Hij had,vooruit ik moet het toegeven, een keertje gelijk. Alleen hij had er geen flauw benul van hoe Philip Kerr zou uitgroeien tot een respectabel auteur van een reeks van 14 opmerkelijk goede thrillers met de onvergetelijke Bernie Gunther in de hoofdrol. De reeks speelt voor, tijdens en na de tweede wereldoorlog. In de loop van de reeks wordt in elk boek teruggekeken op een episode uit het leven van Bernie in WO II.  Langzaam, heel langzaam ontrolt zich een beeld wat Bernie in de pikzwarte jaren heeft uitgevreten. Maar echt duidelijk wordt het niet of hij nu wel of geen  oorlogsmisdaden begaan heeft. Maar wat duidelijk wordt is de dunne scheidslijn tussen het goede en het slechte.

Typering Bernie Gunther:

Bernie gaat er prat op dat hij een Berliner is, al 40, 50 jaar voordat Kennedy in 1963 deze mooie woorden herhaalde. Dat is geen pre in de rest van Duitsland in de jaren dertig. Bernie is ruw, cynisch, drinkt en rookt teveel, is te zwaar en zijn relaties met vrouwen duren nooit lang. Zijn eerste vrouw is overleden aan de Spaanse griep in 1920. Maar Bernie is brutaal, heeft lef en durft voor zijn mening uit te komen, is buitengewoon erudiet, leverancier van talloze oneliners en is bovenal in het bezit van een flinke dosis rechtvaardigheid. Dat valt niet mee in jaren waarin de politie bruin kleurt en regeert met intimidatie en bruut geweld, en opportunisme normaal zijn geworden.

In 1932 heeft hij ontslag genomen bij de Kripo en vervolgens gewerkt in het Adlon hotel, en heeft daarna als privé detective zijn kost verdiend. Bernie Gunther is een waardig opvolger van de hard-boiled detective, de cynische privé-detective die in principe een antiheld is. De belangrijkste voorgangers in dit genre waren Dashiell Hammett ( The Maltese Falcon) en vooral Raymond Chandler( The Big Sleep end The Long Goodbye ).

De Berlijnse Trilogie bestaande uit Een Berlijnse kwestie, Het handwerk van de beul en Een Duits requiem zijn geschreven resp. in de jaren 1989, 1990 en 1991, en in 1992-1994 gepubliceerd in Nederland. In de tussenliggende jaren ( 1992-2005) verschijnen een aantal losstaande titels. Het volgende deel met Bernie Gunter in de hoofdrol – De een van de ander– wordt eerst geschreven in 2006. Daarna verschijnt er bijna elk jaar een deel met Bernie in de hoofdrol.

Met Metropolis nemen we waardig afscheid van een fameuze anti-held en ook van zijn op 23 maart 2018 overleden geestelijk vader, Philip Ballantyne Kerr. R.I.P.

Over het boek

Na sinds 1926 twee jaar bij Zeden te hebben gewerkt, wordt Bernie Gunther ontboden bij Bernard Weiss, chef van de Kripo, op de vijfde verdieping van bureau Alexanderplatz. Ernst Gennat is ook aanwezig, de tweede man na Weiss. Bernie krijgt een stoeltje aangeboden in de moordwagen, bij de ‘Mordkommission’. Want er zijn een aantal moorden gepleegd in Berlijn waarbij de dader op een extravagante en brute manier zijn handtekening achterlaat. Het zijn allen prostituees, een beroep dat in het dynamische Berlijn van die tijd met vier miljoen inwoners niet ongewoon was. Er waren er honderdduizenden. Berlijn is een liberale stad met talloze kroegen, theaters, casino’s en twijfelachtige revues,  een stad met een decadente en narcistische onderbuik waar lichte en zware criminaliteit, pooiers en hoeren, en allerlei perverselingen door elkaar heen krioelen om aan de kost te komen. Om een paar dode hoeren bekommert zich niemand. Totdat het vijfde slachtoffer, Eva Angerstein, een dochter blijkt te zijn van een vooraanstaand lid van een misdaadsyndicaat, de zgn. Ringvereine. Het wordt een race wie de dader vindt.

Conclusie

Metropolis is het laatste en 14e deel in de reeks rond Bernie Gunther. In zekere zin sluit met dit boek de cirkel.  Het eerste deel van de reeks, Een Berlijnse kwestie, speelt zich af in 1936. Het tweede deel van de Berlijnse trilogie, Het handwerk van de beul,  in 1938, de overige elf titels spelen zich allen af na WO II.

Het is een boek in de bekende Kerr stijl met al die typische kenmerken die zijn boeken tot een waar leesgenot maken. Gedetailleerd en grondig gedocumenteerd, de verwijzingen naar personen, situaties en gebeurtenissen uit die tijd, einde jaren twintig van de 20ste eeuw, zijn ontelbaar.

De jonge Bernie Gunther wordt neergezet in een welhaast, fascinerend tijdsdocument over het Berlijn in die roekeloze, decadente eind twintiger jaren. Het is een roman waarin talloze bekende en minder bekende figuranten uit die jaren figureren. De opkomst van de bruinhemden, het begin van eliminatie van de Joden uit het openbare leven, de enorme armoede, het flamboyante nachtleven, het leest als veel meer dan een simpele thriller.

Voor meer informatie: www.berniegunther.com

4,5 sterren.

Jac Claasen.

 

**Vinden jullie het leuk ons op Facebook te volgen?

Like dan onze pagina Samenlezenisleuker en word om mee te kletsen over boeken lid van onze echte gezellige boekengroep! En dat kan hier: Samenlezenisleuker 😀